مهندسی حراج اوراق دولتی

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد حراج اوراق دولتی از اهداف اولیه فاصله گرفته و مداخلات به شکل تحمیل سیاست‌های دستوری ابعاد مختلف آن را فرا گرفته است.

به گزارش دنیای اقتصاد، مطابق بررسی‌ها، میزان خرید اوراق عمدتا در اوایل یا اواخر ماه، اوج می‌گیرد و در حراج‌های دیگر، عموما استقبال از اوراق کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به نظر می‌رسد که از عواید حاصل از فروش این اوراق، برای پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان دولت استفاده می‌شود. بررسی‌ها تایید می‌کند که میزان نوسانات هفتگی اوراق نسبت به سال گذشته رشد کرده است. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که به‌دلیل پایین بودن نرخ سود این اوراق، این ابزار از جذابیت لازم برای خرید برخوردار نیست و شرکت‌های دولتی یا شبه‌دولتی به شکل دستوری برای خرید اوراق وارد بازار می‌شوند. این موضوع را می‌توان با بررسی مالکان اصلی اوراق دولتی در بازار سهام مورد بررسی قرار داد. این در حالی است که اهداف اولیه حراج اوراق، ایجاد بستری شفاف برای تامین مالی غیرتورمی با مشارکت بازیگران متنوع و کشف نرخ سود از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا بود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که حراج اوراق از فرمت بازاری خود خارج‌شده و ردپای توصیه‌های دستوری در بازار مشاهده می‌شود. مطابق بررسی‌های آماری از ابتدای حراج اوراق، مشاهده می‌شود که در روز‌های پایانی یا ابتدایی هر ماه مبلغ قابل‌توجهی از اوراق دولتی به‌فروش می‌رسد، حال آنکه در بقیه روز‌ها این روند بسیار کمتر است.

این رفتار غیرمعمولی، جزئیات قابل‌توجهی دارد، درحالی‌که بررسی‌ها نشان می‌دهد ۷۵‌درصد اوراق در بازار سرمایه فروخته شده‌است، مالکان اصلی این اوراق شرکت‌ها یا نهاد‌های دولتی یا شبه‌دولتی بودند، بنابراین به‌نظر می‌رسد «رویکرد دستوری» برای خرید این اوراق جای خود را به رویکرد «بازاری» حراج داده‌است. به بیان دیگر، احتمالا دولت برای اعطای حقوق و دستمزد بودجه‌ای خود، به شرکت‌های دولتی فرمان خرید اوراق را می‌دهد. پیش‌تر این رویکرد خرید دستوری برای بانک‌ها وجود داشت، اما به دلیل وضعیت نامساعد بانک‌ها، حال شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی وارد حراج می‌شوند و در زمان‌های مقرر این اوراق را می‌خرند.

دولت همه‌ساله اوراقی را با عنوان اوراق مالی دولتی اسلامی برای تامین مالی بودجه‌خود تامین می‌کند. این اوراق در حراج‌هایی که در سامانه‌های بازار بین بانکی کار‌گزاری بانک‌مرکزی و مظنه یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران برگزار می‌شود، به‌فروش می‌روند. نکته قابل‌تامل در مورد روند فروش این اوراق در حراج‌ها این است که روند فروش آن از نوسان بسیار زیادی برخوردار است. بررسی پراکندگی (واریانس) فروش حراج‌های امسال تا به اینجا نشان می‌دهد که واریانس فروش اوراق در ۱۴ حراج نخست امسال که تا به اینجا برگزار شده‌اند، عدد ۲۱.۸۹ را نشان می‌دهد؛ حال آنکه پراکندگی فروش حراج‌های سال‌قبل ۷.۵۷ بود. به‌سادگی می‌توان دریافت که الگوی فروش در حراج‌های امسال تفاوت زیادی از خود نشان داده‌است و به‌نوعی نوسانات بیشتری در بازار امسال وجود دارد. این امر زمانی واضح‌تر می‌شود که شاخص پراکندگی را در ۱۴ حراج نخست سال‌قبل محاسبه می‌کنیم و به عدد ۱.۵۵ می‌رسیم که تفاوت زیادی با عدد ۲۱.۸۹ دارد.

بازار پرنوسان

در بازار باثبات و متعادل تصور این است که در صورت عدم‌مداخله بیرونی و فقدان شوک‌های برون‌زا نوسانات زیادی وجود نداشته‌باشد، بااین‌حال بررسی وضعیت بازار اوراق در ایران نشان می‌دهد که در این بازار شوک‌های برون‌زا و مداخلات فراوانی وجود دارد که به ایجاد نوسانات متعدد در این بازار منجر شده‌است. نمونه‌ای از این نوسانات افزایش خرید‌ها در روز‌های پایانی و آغازین است که برگزارکنندگان حراج، آمار فروش اوراق را به تفکیک بانک‌ها و بازار سرمایه منتشر می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده‌فروش این اوراق امسال در بازار سرمایه بوده‌است. مشتریان بانکی اغلب دچار کمبود منابع هستند. بانک‌ها در صورتی‌که نتوانند ذخایر لازم خود نزد بانک‌مرکزی را تامین کنند، مجبور به‌اضافه برداشت می‌شوند و بدهی‌شان به بانک‌مرکزی افزایش پیدا می‌کند.

بررسی خرید‌های بانک‌ها در حراج عملیات بازار باز نیز نشان می‌دهد بانک‌ها در تهیه ذخایر لازم برای خود تحت‌فشار هستند. میزان سفارش‌های ارسالی در حراج عملیات بازار باز هفته‌هاست که تفاوت زیادی با سفارش‌های پذیرفته‌شده دارد. به‌رغم مشمول نبودن خرید اوراق در سیاست کنترل ترازنامه ای، بانک‌ها انگیزه زیادی برای خرید اوراق نداشته اند. بررسی آمار فروش نشان می‌دهد از بین ۶۴.۲‌هزار‌میلیارد‌تومان اوراق فروخته‌شده در این حراج ۲۴.۶‌درصد در بازار پول و توسط بانک‌ها خریداری‌شده و ۷۵.۴‌درصد در بازار سرمایه به‌فروش رفته‌است.

در حراج اوراق مالی دولتی اسلامی، اوراق کوتاه‌مدت معمولا پرمشتری‌تر از اوراق بلندمدت هستند و دولت برای خرید اوراق بلندمدت‌تر خود تحت‌فشار بیشتری است. به دلیل عدم‌اطمینان بالا و امکان‌پذیر نبودن پیش‌بینی وضعیت تورم در چند سال‌آینده، اوراق بلندمدت با سود‌های کمتر از تورم امکان فروش کمتری در بازار دارند، به همین دلیل برگزار‌کننده حراج با افزایش نرخ‌ها تمایل دارد جذابیت اوراق خود را برای خریداران افزایش دهد، با این حال افزایش نرخ‌ها همچنان پایین‌تر از نرخ تورم بوده‌است. حال سوال این است که چرا همچنان خریدارانی برای اوراق دولتی وجود دارد و چرا این خرید‌ها با نوسانات بالایی اتفاق می‌افتند؟

نیاز‌های بی‌پایان

نگاهی به وضعیت فروش اوراق از آغاز سال‌تا امروز نشان می‌دهد با گذشت حدود هفت‌ماه از آغاز سال‌دولت تاکنون ۱۴ حراج برگزار کرده‌است. این در حالی است که کل سال قبل ۴۳ حراج برگزار شد. طبق آمار اعلامی دولت تا به امروز ۶۲.۴‌هزار‌میلیارد‌تومان اوراق در این حراج‌ها فروخته است. علاوه‌بر این ۳۰‌هزار‌میلیارد‌تومان اوراق غیر‌نقدی خزانه داری اسلامی واگذار شده‌است. به این ترتیب طبق آمار اعلامی وزارت اقتصاد تا به حال دولت ۳۳.۷۲‌درصد از ۱۸۷‌هزار‌میلیارد‌تومان را که برای تامین مالی بودجه‌نیاز داشت فروخته است، بااین‌حال به گفته یک کارشناس اقتصادی با توجه به‌عملکرد دولت در هفت‌ماه نخست سال و کسری ۳۰ درصدی بودجه، حجم اوراق موردنیاز دولت حداقل ۲۵۰‌هزار‌میلیارد‌تومان خواهد بود.

همچنین دولت در زمان سررسید‌اوراق پیشین خود اوراق بیشتری منتشر می‌کند و به‌فروش می‌رساند. به‌نظر می‌رسد با رسیدن به نیمه دوم سال‌و عملکرد ضعیف بازار اوراق در نیمه اول، حجم اوراق انتشاری دولت معمولا در نیمه دوم سال‌بیشتر خواهد بود. پیش از این «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی پیش‌بینی کرده‌بود که با رسیدن به نیمه دوم سال، دولت با تحت‌فشار قرار‌دادن نهاد‌های مالی بودجه‌خود را به‌صورت دستوری با فروش اوراق افزایش دهد و به این ترتیب بتواند کسری‌بودجه خود را تامین کند.

ترکیب خریداران

اوراق مالی دولتی اسلامی مشتریان خاص خود را دارد و برخی صندوق‌های درآمد ثابت و برخی صندوق‌های بازنشستگی برای تضمین درآمد خود این اوراق را می‌خرند، بااین‌حال به دلیل نرخ سود پایین این اوراق و نزدیکی نرخ آن‌ها به نرخ سپرده بانکی، این اوراق معمولا جذابیت زیادی برای مشتریان عادی ندارند. نگاهی به ترکیب مالکان این اوراق نیز موید همین وضعیت است. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» درباره بزرگ‌ترین مالکان این اوراق نشان می‌دهد که بیش‌از نیمی‌از اوراق فروخته‌شده توسط بانک‌مرکزی در حراج‌ها در سال‌جاری تحت تملک شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی یا تحت‌نفوذ دولت قرار دارند.

این رقم جدا از اوراقی است که توسط بانک‌مرکزی بازخرید شده‌اند و اکنون تحت تملک خود بانک‌مرکزی قرار دارند. برای مثال دست‌کم ۹۰‌درصد اوراق با عنوان اراد ۱۲۹ در تملک شرکت‌های دولتی یا غیردولتی تحت‌نفوذ دولت است. این وضعیت نشان می‌دهد که دولت به‌نوعی در حال وام‌دادن به خودش است. دولت با فروختن اوراق منتشره خودش به شرکت‌ها و بانک‌های زیرمجموعه خود بدهی‌های پیشین خود را به تعویق می‌اندازد و کسری‌بودجه خود را به‌نوعی دیگر به شرکت‌های زیرمجموعه خود تحمیل می‌کند. به‌نظر می‌رسد سایه دولت بر بازار، آن را از شرایط حراج خارج و به محل مبادله دستوری تبدیل‌کرده است.

بررسی گزارش پولی و بانکی بانک‌مرکزی نشان می‌دهد در روز‌های اخیر مهم‌ترین عامل رشد پایه‌پولی افزایش بدهی بانک‌ها به بانک‌مرکزی بوده‌است و این وضعیت در شرایطی است که بانک‌مرکزی با تحت‌فشار قرار‌دادن بانک‌ها برای کنترل ترازنامه خود مانع رشد ترازنامه آن‌ها می‌شود. از آنجا که بانک‌ها به دلیل شرایط سخت ترازنامه‌ای خود توانایی خرید اوراق را ندارند، اما بخش زیادی از خریداران اوراق شرکت‌های وابسته به بانک‌ها بوده اند، به این ترتیب با وارد‌شدن بدهی‌های دولتی به ترازنامه بانک‌ها حجم ترازنامه آن‌ها نیز تغییر می‌کند و این شرایط ترازنامه بانک‌ها را بیش از گذشته تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

منبع: فرارو

کلیدواژه: اوراق دولتی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل هزار میلیارد تومان شرکت های دولتی نشان می دهد بازار سرمایه نظر می رسد اوراق دولتی بانک مرکزی خرید اوراق فروش اوراق حراج اوراق حراج ها برای خرید بودجه خود بررسی ها تحت فشار بانک ها شرکت ها روز ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۳۰۵۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش فروش آیفون در چین

ایتنا - داده‌های رسمی نشان داد پس از کاهش قیمت‌ها توسط اپل و خرده‌فروشان، فروش آیفون در چین در مارس، حدود ۱۲ درصد افزایش یافت.
داده‌های دولتی نشان می‌دهد فروش گوشی‌های هوشمند خارجی که بخش عمده آن را گوشی پرچمدار اپل تشکیل می‌دهد، در مارس نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به ۳.۷۵ میلیون دستگاه افزایش یافته است.

به گزارش ایتنا از ایسنا، طبق محاسبات بلومبرگ بر اساس گزارش ماهانه آکادمی فناوری اطلاعات و ارتباطات چین، این رقم تقریبا یک تغییر قابل توجه از افت ۳۷ درصدی در دو ماه اول سال ۲۰۲۴ است.

این بازخوانی رسمی پس از آن منتشر شد که تیم کوک، مدیرعامل اپل، هفته گذشته در برابر سوال یک تحلیلگر در مورد سه ماهه مارس، بدون ارائه جزئیات بیشتر، گفته بود: فروش آیفون در سرزمین اصلی چین، رشد کرده است.

اپل از سال ۲۰۲۳ که هواوی بازگشت قدرتمندانه‌ای به بازار داشت و ممنوعیت غیررسمی استفاده از آیفون در سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی چین، در مهم‌ترین بازار خود پس از آمریکا، تحت فشار قرار گرفته است.

داده‌های آکادمی فناوری اطلاعات و ارتباطات چین، نشان می‌دهد مجموع فروش گوشی‌های خارجی در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴، کاهش ۲۷ درصدی داشته است.

اپل و فروشندگان چینی این شرکت، کاهش قیمت‌ها را از ابتدای سال ۲۰۲۴ آغاز کردند. هفته گذشته، این شرکت سرمایه‌گذاران را با رشد درآمد سه ماهه از بازار چین شگفت زده کرد. این آمار برخلاف اطلاعات منتشره در ماه‌های گذشته بود که کاهش سریع فروش آیفون در چین را نشان می‌داد.

کوک گفت: درآمد آیفون در سرزمین اصلی چین، بدون در نظر گرفتن اختلالات زنجیره تامین دوران کرونا در سال ۲۰۲۲، افزایش یافته است. وی درباره این معیار، توضیحی نداد و تنها تعهد اپل نسبت به این بازار را مورد تاکید قرار داد که با وجود کوچک شدن، همچنان ۱۸ درصد در فروش خالص اپل سهم دارد.

بر اساس گزارش بلومبرگ، سرمایه‌گذاران به دلیل نقش چین به عنوان یک بازار عظیم و یک پایگاه تولید برای آیفون، عملکرد اپل در این کشور را زیر نظر دارند. همچنین به دنبال محرک‌های رشد فراتر از چین هستند. اپل هفته جاری برای تجدید حیات لاین سایر محصولاتش، آی‌پد پرو جدید و آی‌پد ایر بزرگتری را رونمایی کرد.